{{total_min} min xwend
رشيد كرد... أديب سجن المزة

Reşîd Kurd… Zîndana Adeeb Mazzeh



Di 20/1/1968 de, "Rashid Kurd", yek ji rûyên herî berbiçav ên edebî û siyasî li giravê, derbas bû, û parêzgeh ji kurê xwe yê dadperwer re di cenazeyê herî mezin de ku di dîroka xwe de ew wek stûna hate nasîn û xilas kir.

Reşîd Kard kî ye?
Navê wî di tomarên Tirk de Reşîd Mihemed Rusho ye, û di tomarên Sûrî de Reşîd Mihemed Elî ye. Rochat di sala 1903-an de li Mêrdînê ji dayik bû. Ew beşdarî Meclîsa Mamosteyan bû û li dijî polîtîkayên cûdaxwaziyê yên li ser gelê Kurd sekinî bû. Wî biryar stend ku vegere warên xwe, ku jina wî Khatun û pirtûka wî li ser gramera zimanê kurdî, û karîne ku qaçaxçiyên wan li Sûriyê qaçax bikin, li bajarê Amûdê bicîh bûn.
Ew di sala 1948 de tevlî Partiya Komunîst bû, û gelên giravê wî wekî "Rashid Kurd" nas kir û ew yekem girtiyê komunîst li Amouda di dema dîktatoriya Hosni al-Zaeem di 1949 de bû.
Ew ji alîyê rojnameya Al-Salam ve hate derxistin ku ji hêla tevgera Ansar Al-Salam ve wekî yek ji serokên wê hat piştî komkirina 11,000 îmzeyan li ser banga Stockholm 1951. Ew di zindanên serhildanê yên serhildanê û jêrîn 1949-1965 de ji wî re zanîn. Ew yek ji 83 lehengên Girtîgeha Leşkerî ya li Mazzeh bû ku heya dawiya serdestiya yekîtiyê girt.
Ew ji bo cara yekê hate girtin dema ku kampanyayek ji bo şopandina komunîst di despêka serweriya Partiya Baas de hate dest pê kirin, û çapameniya komunîst telîmatek şand ku girtiyê komunîst Rashid Kurd ji serokê Encumena Niştimanî ya Revolutionaryoreşger, Amin al-Hafiz re "Deng ji Girtîgeha Qamîşlî" hate girtin da ku li dijî girtinên xweser li dijî komunîstên li herêma Gezira.
Piştî agirbesta hezîrana sala 1967, yekem civîna dilxwazên Artêşa Gel di karwanên girseyî de dest pê kir, û her sê komunîst rêgezek damezirand, û Reşîd Kord rêberiya hemî patronên Artêşa Gel kir, û wî şerên çîna li dijî feodalîzmê, û gelek salan çavdêrîya Amûdê kir. Reşîd Kurd di encama îşkenceya ku ew li girtîgehan pêk tê de jiyana xwe ji dest da. Partî wî ji bo dermankirinê şand Sovyetê, lê bandorên girtinê xurtir bûn. Ew li Amuda mir û ji bo girtîgehan û navendên binçavkirinê şahidê fikir kir.
Rojnameger û zimannas
Wî dest bi weşandina çîrokên xwe, helbest û gotarên bi zimanê kurdî li Damascusamê û Beirut di kovarên Hawar "The Scream" û Roja No "The Sun New", da ku ew li ser edîtorê rojnameya Dengê gundî "Dengê cotkar" bû, ku wekî rojnameyek hat weşandin bi navê konferansa yekem a cotkarên giravê di sala 1951 de.
Reşîd Kurd mîratek çîrok, helbest û gotarên ku wî di rojnameyên Sûrî de weşand, hişt û di rojnameya Raya Taza de, "Riya Nû" li Ermenistaniya Sovyet. Wekî din pirtûka wî "Bîmên Zimanê Kurdî, Kurmancî Kurmancî" li 1956 li Damascusamê çap bû.
Ji edebiyata girtîgehan
Reşîd Kurd deynên helbestvanî bi zimanê kurdî yê bi navê "Kerwan", ku yekem car li Swêdê di sala 1991-an de hat çap kirin, çû Ermenîstanê Soviyetê, da ku li ser wêjeya kurdî û destkeftiyên Sovyetê di vê qadê de fêr bibe, û bi nivîskarên elît ên kurd ên li wir re hevdîtin kir û helbestên xwe di rojnameya RIA Taza Sovyetê de weşand.
Ji nivîsgeha karwanê, me helbestek ku wî di Girtîgeha Leşkerî ya Al-Mazzeh de di inlon 1959 de nivîsand, bi navê "Girtî, Zindan", ku yek ji wan helbestên wêjeya zindanê li Sûriyê ye:
Mîna kelek qefilî, ev darika ku ji çar aliyan ve girtî ye, ji hêla dijminê gel ve tê qewirandin, ji bo ku gel gelê Kurd biqedîne, welatê min koletiyek mezin e, qanûnek tune ye ku bi tu pergalê tê rêvebirin, wan zalim bi dojehê re kir, wan ew zivirîn dojehê, xapînvan êrîşî bêdeng kirin, wek ku ew êrişî kûçikên qirêj dikin, wan hemî hêstiran û deran bi welatparêziya wan re hilweşandin, Wekî cerdevanan, û wan her ciyê koletiyê û neheqiyê tijî kir, wan xiyanetkarên welatparêz, û m

I BUILT MY SITE FOR FREE USING